Γράφει ο Σπύρος Σημάτης
Ένας σεσημασμένος διαρρήκτης, δραπετεύει κατά την μεταφορά του στις φυλακές, με την βοήθεια μίας σικελιάνικης φαμίλιας και ακολούθως, οργανώνει ένα ριψοκίνδυνο σχέδιο κλοπής, πολύτιμων λίθων. Ενόσω η ληστεία βρίσκεται σε εξέλιξη, ένας εμμονικός επιθεωρητής, βρίσκεται στα ίχνη του, κινώντας γη και ουρανό, σε μία τεράστια κινηματογραφική επιτυχία που δοκιμάζει την αντοχή της στο χρόνο.
Βασισμένη σε μυθιστόρημα του Ογκίστ Λε Μπρετόν, γνωστού από το «Rififi» του Ζιλ Ντασέν, καθώς και το «Bob Le Flambeur» του Ζαν-Πιερ Μελβιλ, η “Συμμορία των Σικελών” αποτελεί εν τη γενέσει της, ένα πρώιμο Blockbuster, με τα ιερά τέρατα του γαλλικού σινεμά, να περιφέρουν αυτάρεσκα την ακαταμάχητη γοητεία τους, στη μεγάλη οθόνη. Ο Ανρί Βερνέιγ, ο γαλλοαρμένιος σκηνοθέτης με την αμερικάνικη ματιά που τόσο μίσησε η νουβέλ βαγκ, υπογράφει εδώ την καλύτερή του ταινία, παραδομένος απόλυτα στην ελαφρότητα των 60’s. Ο Αλέν Ντελόν, ως η επιτομή του coolness, διαβρώνει με ένα απαράμιλλο στυλ κάθε πλάνο, παραμένοντας αφόρητα θελκτικός, ακόμη και στις πιο σκοτεινές του εκφάνσεις. Στον αντίποδα, η στιβαρή παρουσία του Ζαν Γκαμπέν, παρέα με τον σκληροτράχηλο Λίνο Βεντούρα, επιφέρει στο όλο εγχείρημα την απαραίτητη νουάρ νότα, διαχέοντας ανόθευτη τεστοστερόνη, σε μία καλοκουρδισμένη παραγωγή, με πολύχρωμη αισθητική. O Βερνέιγ, καθοδηγεί με νεύρο τους ακριβοθώρητους πρωταγωνιστές του, από το Παρίσι στη Ρώμη και τέλος τη πολύβουη μητρόπολη της Νέας Υόρκης, τοποθετώντας επιδέξια, πάμπολλες σκηνές έντασης, στο κοσμοπολίτικο καμβά του. Η αρχετυπική αστυνομική πλοκή, κλιμακώνεται μαεστρικά, αντανακλώντας παράλληλα, τους κώδικες τιμής ενός κόσμου ανήθικου, ενώ η αριστουργηματική μουσική επένδυση του Έννιο Μορικόνε αποτελεί το σήμα κατατεθέν, του ιδιότυπου αυτού γουέστερν. Ορισμένα διάσπαρτα ατοπήματα, όπως ο υφέρπων μισογυνισμός, μπορεί να ξενίσουν το σύγχρονο θεατή, της #metoo πραγματικότητας, όμως δεν αρκούν επουδενί να αμαυρώσουν την αίγλη της απαστράπτουσας συμμορίας. Οι πληθωρικές αρσενικές παρουσίες, η απενοχοποιημένη δράση και τα ευφάνταστα σεναριακά ευρήματα, συνθέτουν περίτεχνα, ένα αξεπέραστο οφθαλμόλουτρο για τον εκάστοτε σινεφιλικό αποδέκτη.
Εν κατακλείδι, ο Βερνέιγ, κατορθώνει να βρει τη χρυσή τομή, ανάμεσα στο πεσιμισμό των προκατόχων του και τη καθαρόαιμη ψυχαγωγία, παραδίδοντας μας, ένα ανεπανάληπτο έργο τέχνης, ελεγειακών αποχρώσεων. Ο κυνισμός και η υπαρξιακή αγωνία, καμουφλάρονται με ένα ατόφιο pop επικάλυμμα, αποτυπώνοντας στο σελιλόιντ, το στίγμα μίας άλλης εποχής, η οποία πέρασε ανεπιστρεπτί. Κι αν όλα αυτά, φαντάζουν κάπως παλιομοδίτικα στις γενιές των multiplex, “Η Συμμορία των Σικελών”, στέκεται 50 χρόνια μετά, ως ένα διαχρονικά απολαυστικό και αθεράπευτα ρετρό κομψοτέχνημα.